Araba kullanırken trafikte oluşan kaza ihtimallerine karşı, sürücünün can güvenliğinin sağlanması için arabalarda, çeşitli sistemler ve parçalar geliştirilmiştir. Bir arabalarda bulunan şasinin yanında önemli bir sistem olan, arabalarda hava yastığı sistemleri bulunmaktadır.
Hava Yastığı Nedir ?
Trafikte bulunan arabaların, çarpışma esnasında iç tarafından hava veya gaz dolarak otomatik olarak şişen, emniyet kemeri sistemi ile beraber, araç içerisindeki sürücü ve yolcuların can güvenliğini sağlayan sisteme, hava yastığı yada (Airbag) denmektedir.
Hava yastıkları, çarpışma anında 1 saniyenin 1/10’undan kısa bir zamanda açılarak trafik kazalarında güvenliği, üst duruma getirir ve ciddi yaralanmaların önüne geçerek sürücünün zarar görmesinin önüne geçer.
Bir araç kaza durumunda, herhangi bir yere yüksek hızlarda, şiddetli olarak çarptığında, direksiyonun iç kısmında hazır durumda bulunan hava yastığı sistemi, hemen anlık olarak açılır. Arabada bulunan hava yastığı, iç kısmında bulunan çeşitli parçalar yardımı ile saniyeden daha az bir sürede şişerek, sürücünün önüne kadar açılır ve araba içindeki sürücüyü, ani olarak darbe ve sarsıntıya karşı korur.
Hava yastığı, sürücüde ve yolcularda mutlaka bulunması gereken bir sistemdir. Arabalarda hava yastığı sistemleri, Üretilen arabalara göre farklılık gösterebiliyor. Araba üreticileri, üretilen arabanın paketine göre, yolcu hava yastıkların sayısını arttırıp, duruma göre bu sayıyı azaltabiliyorlar.
Arabalarda Hava Yastığı Sistemleri, Bir Arabanın Neresinde Bulunur ?
1999 yılından bu zamana, tüm arabalarda zorunlu olarak bulunması gereken hava yastığı, azami olarak sürücünün önünde yer alan hava yastığıdır. Genelde direksiyonun ortasında iç kısmında hazır bir şekilde bulunur.
• Sürücü ve yolcu tarafında iki adet hava yastığı bulunmaktadır. Sürücü tarafında direksiyonun içinde, yolcu tarafında da torpido gözünün hemen üzerinde, yolcunun karşısında olacak şekilde bulunur.
• Arabanın ön tarafındaki koltukların, yan bölümlerinde iki hava yastığı bulunmaktadır.
• Ön kapı çerçevelerinin üzerinde sağda ve solda olacak şekilde, iki hava yastığı (perde hava yastıkları) bulunmaktadır.
Hava Yastığı Nasıl Çalışır ?
Hava yastıklarının açılması için, arabanın ön tarafında bulunan sensör, arabanın belirli bir hız seviyesinde çarpışma anında, çarpışmanın şiddeti oranında elektrik sinyali üretir. Daha sonra bir ivme ölçer, sensör tarafından gelen bu sinyalin şiddet seviyesini ölçer. Bu sinyal değeri, arabaların saatte 15 -20 km hızla giderken bir duvara şiddetli şekilde çarpması düşünülerek ayarlanmıştır.
Arabadaki ivme sensörü, belirlenmiş bu hız oranının, üstünde olan bir sinyal tespit ederse arabanın işlemcisi, hava yastıklarını patlatmak için hava yastığının içindeki ısıtıcıyı ateşler. Ateşleyici parça, bir tüpün içerisinde kıvılcım ateşler. Ardından kıvılcım tarafından yayılan ısının gücü ile yanma meydana gelir ve sodyum azotür yanarak, nitrojen gazı ortaya çıkmış olur. Açığa çıkan bu gaz, hava yastığının içine girerek iyice şişer. Daha sonra üst kısmında bulunan hava delikleri sayesinde şişen hava geri iner. Eğer bu deliklerden hava tahliyesi sağlanamasaydı, kaza durumundaki sürücü ve yolcular boğulma tehlikesi geçirebilirdi.
Airbag Açılmasını Madde Halinde Belirtecek Olursak;
- Kaza esnasında olan araba, herhangi bir darbeye maruz kaldığında ani olarak hız kaybeder.
- Arabanın içindeki elektronik sensörler, oluşan bu hız değişikliğini tespit eder.
- İvme ölçer parçası, bu darbenin derecesini ölçerek, Çarpışan araba, eğer şiddetli bir darbeye maruz kaldıysa, bu sayede hava yastığı sistemi devreye girerek tetikleniyor.
- İçerisinde bulunan kimyasal patlayıcıların, ateşlenmesi ile hava yastığının içine hızlı bir şekilde nitrojen ya da argon gazı dolmaktadır.
- Kaza anından 30-40 milisaniye sonra, hava yastığı tam olarak şişmektedir.
- Çarpmadan sonra, araba hava yastığının içine dolan gaz, üzerindeki küçük delikler vasıtasıyla tümüyle boşaltılıyor.
Bir hava yastığının devreye girip açılması, milisaniyeler gibi çok kısa bir süre içerisinde gerçekleşiyor. Kaza hızlı olarak gelen bir olay olduğu için araba mühendisleri, kaza anında bu sistemlerin hızlı açılmasını sağlamak için, hava yastıklarını bu şekilde tasarlamaktadır.
Bir Arabada Hava Yastığı Hangi Hızlarda Açılır ?
Arabalarda bulunan hava yastığı sistemleri ile ilgili arabalarda en çok merak edilen bir konu da, düşük seviyedeki hızlarda çalışıp yada çalışmayacaklarıdır. Hava yastığı sistemleri, araç hareket halindeyken, belirli bir hızı aştığı sırada devrede olacak şekilde tasarlanmıştır. Avrupa’da bu hız verisi saatte 20-25 km iken Amerika’da bu hız değeri 15-20 km dir.
Bir Aracın Çarpışma Anında Hava Yastığı Sisteminin Açılmasını Zaman Dilimine Bölerek Açıklayalım;
- 0 Milisaniye : Araba için ilk temasın başladığı kaza anı.
- 30 Milisaniye : Şişmek için hava yastığı hazır duruma gelir.
- 30–54 Milisaniye : Hava yastığı tamamen aktif hâle gelerek, seviyeli olarak şişer.
- 54 Milisaniye : Arabada bulunan sürücünün kafasına, hava yastığı ilk kez temas eder.
- 54–58 Milisaniye : Hava yastığının üzerinde, araba sürücüsünün vücudu yastığa basınç yaparak yastık, daha hızlı şişmeye başlar.
- 84 Milisaniye : Arabadaki hava yastığı, tamamen şişmiş bir hale gelir.
Bir arabada, hava yastıkları bir kez açıldığı zaman, hava yastığı sisteminin görevi bitmiş olur. Genelde kaza yaparak hava yastığı açılan arabalar, trafikten alınıp hurdaya çıkartılmaktadır.
Arabalarda Bulunan Hava Yastığı Sistemlerinde Oluşan Arızalar Nelerdir ?
Araba hava yastığı sistemlerinde, çeşitli arızalar meydana gelmektedir. Bu arızalar genel olarak, Aracın gösterge paneli üzerinde, Airbag Işığının yanması ile anlaşılır.
Airbag Işığı Neden Yanar?
• Koltuğun alt kısmında bulunan sensörün, soketleri yerinden çıkmış, bu parça yıpranarak kopmuş da olabilir.
• Araba daha önceden kaza yapmış ve arabanın hava yastığı açılmış ise tam olarak onarımı yapılmamış da olabilir.
• Hava yastığının fişekleme direnci normalden daha yüksek seviyede olabilir.
• Airbag sargısı kablolarında kopma veya yıpranma oluşabilir.
Airbag Işığı Nasıl Söndürülür?
SRS denilen airbag ışığı, yanar durumda veya yanıp sönüyorsa, bu durumda aracınızı mutlaka önce bir yetkili servise götürünüz. Güvenliğiniz açısından tehlike durumu oluşmaması için. Kendi tarafınızdan tamir etmek, pek tercih edilen bir durum değildir.
Arabada Bulunan Bir Hava yastığının Ömrü Ne Kadardır ?
Genel olarak arabalardaki hava yastıkları, 10 yılı tamamladıkları sırada açılmama, patlama,yırtılma gibi yada zamansız açılma durumları gibi sıkıntılarla karşılaşabilirsiniz. Bu nedenle, 10 yılda bir olacak şekilde arabanızın, hava yastıklarını yetkili servislerde kontrol ettirmelisiniz.
Hava Yastığı Bulunan Arabalarda Sürücü Tarafından Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir ?
Hava yastığı bulunan arabalarda, güvenli ve sağlıklı bir sürüş için dikkat edilmesi gereken bazı kısımlar var.
Hava yastığı olan arabalarda;
- Araba içinde, şoför koltuğu dik şekilde olmalıdır.
- Arabayı kullanan sürücü, direksiyona çok yaklaşmış oturmamalıdır. Direksiyon ile sürücü arasında, en az 25 cm olacak şekilde mesafe bulunmalıdır.
- Araba içerisinde, sürücü tarafından direksiyonu tutuş pozisyonu, 9 – 15 olacak şekilde olmalıdır. Direksiyon üzerinde bulunan ellerin tutuş şekli, saatin 9 ve 15’i gösterdiği gibi olmalıdır.
- Araba kullanırken, emniyet kemeri doğru bir şekilde takılı olmalıdır.
- Arabanın, ön koltuğuna kesinlikle küçük çocuk oturtulmamalıdır.
- Arabanın koltuk başlıkları, baş hizasında olmalıdır.
Arabanın kaza yapması halinde, Hava yastıklarının açılması, genelde bu aracı hurdaya çıkartmaktadır. Trafikten alınan ve Hurdaya ayrılan arabalar ne yapılıyor? Bu da en merak edilen sorulardan birisidir. Daha fazla bilgi için bağlantımıza göz atabilirsiniz.
Güvenli bir sürüş için emniyet kemerinizi takmanızı ve trafik kurallarına uymanızı tavsiye ederim.
Güvenli ve Keyifli Sürüşler.
